İzmir’de çeşitli ulusal gazetelerin Ege ilavelerinde muhabirlik, istihbarat şefliği, haber müdürlüğü, köşe yazarlığı yapan gazeteci Ahmet Aydın Akansu, mesleğinin son 21 yılını çevre yazıları yazarak sürdürüyor. 30 yıl önce bilim insanlarının dünyanın normalin üzerinde ısınmaya başlaması ile küresel ısınma (Global Warming) uyarıları yapmaya başlaması üzerine siyasi muhabirliği bırakıp çevre yazıları yazmaya başlamış.  Akansu, Avrupa ülkelerinde çevre konusunda incelemelerde bulunup, edindiği bilgileri davet edildiği üniversiteler, orta öğretim okullarında gençlere anlatıyor ve doğa ile çevrenin insan üzerindeki faydalarını anlatan fotoğraf sergileri açıyor. Son yıllarda küresel ısınmanın nedenleri, zararları ve alınması gereken önlemler ile karbon ayak izini nasıl küçültülür konularını birinci planda tutan Akansu, 40 yıldır bisiklet kullanan bir kişi. Pedalla Gezelim Görelim Bisiklet Kulübü olarak bu röportajı hazırladık.   

■ Karbon ayak izinizi azaltın afişlerinizde günlük hayatta herkesin uygulayabileceği bilgiler yer alıyor. Özellikle toplu taşıma araçları veya bisiklet kullanın maddesi var. Bu konuyu biraz detaylandırır mısınız?

Öncelikle bisiklet kulübü kurup bisiklet kültürünü yaydığınız, doğaya, çevreye, kente ve insanlara önem verdiğiniz için sizi ve tüm arkadaşlarınızı kutluyorum. Bisikletin faydalarını anlatmadan önce bilmeyenler için küresel ısınmanın, yani dünyanın aşırı derece ısınmasının nedenlerine biraz değinmem gerekir. Dünya atmosferinde biriken karbondioksit, su buharı ve metan gazlarının neden olduğu sera etkisi sonucu yeryüzünde kara, deniz ve havada ölçülen sıcaklıkların artışına küresel ısınma deniyor. Bilim insanları küresel ısınmaya yüzde 99 insanların neden olduğunu açıklıyor. Aşırı nüfus artışı, insanların doğal kaynakları sorumsuzca kullanması, önlemleri alınmayan sanayileşme, fosil yakıtların (kömür, petrol, havagazı) aşırı kullanılması bunlardan sadece bir kaçı. 

Birleşmiş Millet İklim Değişikliği Örgütü’nde görev alan 257 bilim insanı, 2018 yılı Ekim ayında açıkladığı raporunda küresel ısınmanın durdurulmaması halinde doğal felaketlerin daha çok yaşanacağına ve yüzbinlerce insanın hayatını kaybedeceğine dikkat çekiyor. Yani tüm devletlerin acilen karbon gazını azaltmaları gerekiyor. Burada devletlerin yanı sıra insanların da bireysel olarak karbon ayak izini azaltması gerekiyor.

■ Afişlerinizde yeşil renkli bir ayak görüntüsü var. Nedir karbon ayak izi?

Her insanın yiyip içmekten, giyim, barınma, özel ihtiyaçlarına kadar dünyaya bir karbon gazı maliyeti var. Birkaç örnek vermek gerekirse bir çift deri ayakkabı için 8 bin litre su ve 5 saat elektrik, pantolon için 200 litre su, 3 saat elektrik, gömlek için 150 litre su, 2 saat elektrik, bir palto için 2 bin litre su, 4 saat elektrik tüketiliyor. Hala dünyada kömürle elektrik üreten 1200 santralden 8 milyar ton (8.000.000.000) karbon gazı atmosfere karışıyor. Küresel ısınmayı arttıran birinci etken karbonmonoksit gazıdır. Bu nedenle gereksiz tüketimden kaçının, gereksiz yanan elektrikleri söndürün uyarıları yapıyorum. Karbonmonoksit gazı en fazla kömür ve petrol ürünlerinde var. Bakın her aracın iki litre benzin yakması sonucu 3 kilo karbon gazı havaya karışıyor. Bu ilk önce solunum yoluyla insanlara sonra hayvanlara ve bitkilere zarar veriyor. Türkiye’de yılda 32 bin insan hava kirliliğinin yol açtığı akciğer rahatsızlıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. 

Düşünebiliyor musunuz İzmir’de bir milyon 300 bin (1.300.000) kayıtlı araç var. Bunların üçte biri trafiğe çıkıp sadece 10 kilometre mesafe gitse havaya karışan karbon gazı oranını siz hesaplayın. Bu bakımdan sizler bisikleti teşvik ederek çok önemli bir sosyal sorumluluk üstleniyorsunuz?

■ Ne zamandır bisiklet kullanıyorsunuz?

17 yaşımdan beri yani 40 yıldır. O yıllarda küresel ısınma, karbon ayak izi konuşulmuyordu. Dar gelirli bir ailenin çocuğu olduğum için otomobil alma şansımız yoktu, iyi ki de olmamış. Şu an da bile 925 motor küçük bir otomobilim var. Şehir dışı olmadığı sürece kullanmıyorum. Yürümeyi ve bisiklet kullanmasını çok seviyorum. Hatta fotoğraflardan görüleceği üzere bisikletimle kentin yoğun olduğu yerlerde karbon ayak izinizi küçültün broşürleri dağıtıyorum. Avrupa ülkelerindeki gözlemlerimde bisiklet çok yaygın. Özellikle Hollanda Amsterdam şehrinde bir milyon adet bisiklet varmış. Hayran kaldım ve defalarca yazdım. Bisiklet kullanarak hem karbon ayak izimi küçültüyorum hem de sağlıklı kalmaya çalışıyorum.   

■ Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim.

Asıl ben teşekkür ederim. Okuyanlara dünyaca ünlü Cenevreli filozof ve yazar Jean Jacques Rousseau’nun sözü ile veda edeyim, “Çevre ve doğayı bozmadan korumak, bozulduktan sonra onarmaktan daha kolay ve az masraflıdır”.