İzmir Bisiklet Kenti Olur mu?

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ile belediye başkanlığı süresince bisikletle ilgili gerçekleştirdiği ve gerçekleştireceği projeler üstüne konuştuk.

Seferihisar Belediye Başkanlığı zamanında bisiklete olan ilgisi ve düzenli olarak kullanması ile dikkatleri çeken Soyer, Büyükşehir Belediye Başkanlığına soyunduğunda bu tutkusu değişmedi ve tüm İzmir’i hedef alan bisiklet projelerine tam gaz devam ediyor.

Bunun en son örneği İzmir’in Eurovelo ağına dahil edilmesi oldu. Yılda yaklaşık 7 milyar avroluk ekonomik büyüklüğe sahip Eurovelo’ya Türkiye’den katılan ilk kent oldu.

Bergama ve Efes antik kentlerini birbirine bağlayan bisiklet rotası, sürdürülebilir turizm ve ulaşıma da katkı sağlayacak.

İzmir sizin döneminizde Eurovelo’ya Türkiye’den dahil edilen ilk kent oldu. Süreç ve hedefler hakkında bilgi alabilir miyiz?

Öncelikle EuroVelo bisikletli turizm ağının ne olduğunu bir bakalım… Bu yapı Avrupa’da 70 bin kilometrenin üzerinde planlanmış, 45 bin kilometresi tamamlanmış 15 adet uzun yol bisiklet rotasından oluşan, geçtiği kentleri tanıtan, prestij kazandıran, o kentlerde sosyo-ekonomik yapının gelişmesine katkı sağlayan bir organizasyon. Bu yapıya İzmir’in de dahil olması için belediyemizin 2016 yılından beri devam eden çalışmaları vardı. Dikili-Selçuk arasında oluşturduğumuz 498 kilometrelik “EuroVelo İzmir Rotası” geçen yıl, 7500 kilometre uzunluğundaki EuroVelo 8 Akdeniz Rotası’na resmi olarak eklendi. Bu rota, İspanya’nın Cadiz kentinden başlayıp Atina’da son buluyordu. 

İzmir Rotası, ilimiz sınırları dahilinde 17 ilçeden geçiyor ve UNESCO Dünya Mirası listesindeki Bergama (Pergamon) ile Selçuk Efes (Ephesus) antik kentlerini birbirine bağlıyor. 

Rota üzerindeki güzergah ve levha uygulama çalışmalarımız tamamlandı. Bisiklet dostu işletme sertifikasyon programı, internet sitesi güncelleme, cep telefonu uygulaması geliştirme ve interaktif harita çalışmalarımız ise devam ediyor. Hedefimiz, altyapı ve tanıtım faaliyetlerimizi tamamlayarak İzmir’in uluslararası tanınırlığını artırmak ve kentimizi “geliştirilecek rota” statüsünden, “tamamlanmış rota” sınıfına geçirmek. EuroVelo, İzmir’e ayrıca marka değeri katacaktır. 

Avrupa Hareketlilik Haftası kapsamında bisikletlilere birçok ödül dağıttınız. Süreçten ve geri dönüşlerden bahseder misiniz?

Kentlilerimizi bisiklet kullanımına teşvik etmek amacıyla belediye olarak her yıl birçok etkinlik düzenliyoruz. Bunlardan biri de 2014 yılından beri gerçekleştirdiğimiz Avrupa Hareketlilik Haftası etkinlikleri… Bu çerçevede özellikle gençlere ve çocuklara fiziksel aktiviteyi ve bisiklet kullanımını özendirici hediyeler dağıtıyoruz. Geçen yılki etkinlikler kapsamında Avrupa genelinde ilk kez düzenlenen Social Biking Challenge Bisiklet Yarışması’na İzmir olarak katılım sağladık. Kategorilerinde en çok kilometre kat eden katılımcılara bisiklet, bisiklet çantası gibi hediyeler dağıttık. Bu gibi etkinliklerin özellikle bisiklet sevgisi ve bisiklet farkındalığı açısından çok önemli olduğunu biliyoruz.

İzmir için hazırlanan bisiklet ve yaya eylem planı ile ilgili bilgi alabilir miyiz?

2030 hedefli İzmir Ulaşım Ana Planı çalışmalarının tamamlanmasının ardından 2018 yılında, ana plan hedef ve vizyonlarının uygulama ölçeğinde değerlendirilebilmesi için otopark, bisiklet, yaya ve toplu ulaşım ile ilgili acil eylem planı çalışmalarına başlandı. Bisiklet ve Yaya Eylem Planı kapsamında İzmir Ulaşım Ana Planı içerisinde kısa vadeli olarak belirlenen güzergâhların projelendirilmesi, kent için ihtiyaç duyulan bisikletli ulaşım politikalarının geliştirilmesi, mevcut yönetmelikler çerçevesinde kentin demografik ve topoğrafik yapısına uygun kente ait bir tasarım ve uygulama kılavuzunun oluşturulması amaçları ile İzmir Bisiklet ve Yaya Eylem Planı çalışmaları yapıldı. 

Plan kapsamındaki hedefler:

• Kentimizde mevcut durumda 67 kilometre olan bisiklet yolu ağının, Ulaşım Ana Planı hedefleri doğrultusunda 2030 yılı itibariyle 513 kilometreye çıkarılması, 

• Bisikletli ulaşım altyapı tesislerinin geliştirilmesi,

• Bisikletli ulaşımın kent geneli türel dağılım içerisindeki payının arttırılması,

• Ulaşım kaynaklı emisyon değerlerinin yüzde 15 azaltılması,

• Bisiklet kazalarında “Vizyon Sıfır Kaza” yaklaşımının belirlenmesi,

• Ulaşım çekim odaklarına bisikletli ulaşım erişiminin sağlanması,

• Kent merkezine giren araçlardan en az yüzde 3’ünün bisiklet olması,

• Kurumsal yapının bisikletli ulaşım veri tabanı ve performans yönetimi ile yenilikçi yaklaşımlar açısından güçlendirilmesi,

• Bisikletli turizmin etkinleştirilmesi,

• Bisikletin ulaşımdaki görünürlüğünün arttırılması,

• Bisikletin kentin entegre ulaşım sisteminin bir parçası haline gelmesi,

Bu hedefler doğrultusunda yapılacaklar:

• Kentsel hareketlilik planları yaklaşımının belirlenmesi,

• Ağ planlamasında yerel ihtiyaçların takip edilmesi,

• UPI 2030 doğrultusunda bisiklet şebekesinin yaygınlaştırılması,

• Kent genelinde trafik sakinleştirme kriterlerinin oluşturulması,

• UPI 2030 özel araç talep yönetimi yaklaşımının hayata geçirilmesi,

• Kargo bisikletleri ile taşımacılık yapılmasının teşviki,

• Bisiklet yollarının sürekliliğinin sağlanması ve erişiminin güçlendirilmesi,

• Erişilebilirlik kriterlerinin oluşturulması ve takip edilmesi,

• Ulaşım Ana Planı kararlarının uygulamaya konması,

• Merkez ve alt merkez bölgelerinde yaya ve bisiklet öncelikli erişimin güçlendirilmesi stratejileri doğrultusunda bisiklet kullanımını artırıcı proje, politika ve uygulamalar geliştirildi. Eylem Planında 58 km’lik bisiklet yolu ön projesi üretildi. 

Korona döneminde İzmir’de bisiklete olan ilgiyi nasıl görüyorsunuz?

Pandemi sonrası özellikle toplu taşımaya olan yönelimin azaldığını ve kentlilerin bireysel araçlara yöneldiğini görüyoruz. Biz de bu dönemden faydalanarak Acil eylem güzergahları üzerinde 40 kilometrelik bisiklet yolu projelendirme çalışmalarımızı tamamladık. Böylelikle yaz sonunda kent içinde paylaşımlı, ayrılmış şerit ve bisiklet şeridi olarak toplam 107 km bisiklet güzergâhı tanımlanmış olacak. Tüm dünyada olduğu gibi kentimizde de bisiklet satışlarında gözle görülür bir artış olduğu tespit edildi. Toplu ulaşımdan kaçınan ancak trafikteki yoğunluğa dahil olmak istemeyen birçok kentlimizin bisiklete yöneldiğini görüyoruz. 

Bisiklet kullanımını artırmak için belediye olarak yeni planlarınız var mı?

Karşıyaka, Konak, Bayraklı, Bornova, Balçova bölgelerinde toplam 40 kilometrelik bisiklet yolu projelendirme süreci tamamlandı ve hızla imalat aşamasına geçildi. Bunun yanı sıra kentlileri bisiklet kullanımına teşvik etmek amacıyla körfez içi vapur seferlerinden bisiklet kullanıcılarının ücretsiz yararlanması, belediyemiz iştiraklerinden indirimli alışveriş, gidilen kilometre kadar GB hediyesi gibi teşvik projelerine ilişkin çalışmalar da tüm hızıyla devam ediyor. Belediyemiz personelinin işe bisikletle gidip gelmesini teşvik edecek projeler geliştiriyoruz. Kent genelinde 50 noktada ücretsiz tamir kiosku, pompa ve sinyalize kavşaklarda beklerken kullanılabilecek el-ayak dayama aparatları için satın alım süreci devam ediyor. Kent genelinde 685 yeni bisiklet park standı uygulanması için stand imalat çalışmaları sürüyor. 3 Haziran Dünya Bisiklet Günü’nde BİSİM filosuna 70 adet Tandem bisikleti dahil ettik. 

Her yıl 10 yeni istasyon uygulaması yapılarak paylaşımlı bisiklet sistemi ile toplu ulaşım ve kent çekim noktaları entegrasyonu sağlanması hedefleniyor. İzmir Ulaşım Ana Planı hedefleri doğrultusunda bisikletli ulaşım yolculuklarının oranını, 2030 yılına kadar yüzde 0.5’ten yüzde 1.5’e yükseltmek amacıyla çalışmalarımız sürüyor.

Bisikletlerin İZBAN ve Metroda yürüyen merdiven kullanımı yasak. İşe bisikletle gidenler gün içinde istasyonlara girip çıkarken zorluk yaşıyor. Bu konuyu ele almayı düşünüyor musunuz? 

Tüm İZBAN ve Metro istasyonlarındaki mevcut bisiklet raylarının kullanım zorlukları ile ilgili talepler doğrultusunda taşıma raylarını yenileme çalışmalarına başlandı. Saha ölçüm çalışmaları tamamlandı. Üretim ve montaj aşamasına çok yakın zamanda geçilecek.

Bisikleti makam aracı olarak kullanıp işinize gelip gidiyorsunuz. Bisiklet sizin için ne ifade ediyor?

Bisiklet, hayatımın bir parçası. Her şeyden önce sağlık demek. Sonra mutluluk ve özgürlük demek. Düzenli bisiklet kullanmanın hem fiziksel hem de psikolojik açıdan faydaları çok fazla. Bu alanda örnek olmaya gayret ediyorum. Toplum olarak özellikle ulaşımda bisikleti ne kadar çok kullanırsak o denli sağlıklı ve mutlu olacağımızı; kentlerin de motorlu araç trafiği ve hava temizliği açısından çok daha yaşanabilir olacağını düşünüyorum. Motorlu araçlarda tüketilen akaryakıt miktarının azalması aynı zamanda milli servete de katkıdır.

İzmir bisiklet turizmi kenti olabilir mi?

EuroVelo 8 Akdeniz Rotası’na dahil olan kentimizin önemli bir potansiyeli var. İzmir rotası belirlenirken kentin tarihi dokusu, antik kentler, yerel lezzetler, tarım rotaları, koyları, plajları, çekim noktaları göz önüne alınarak güzergah çalışması yapıldı. Ana rotanın onaylanmasının ardından saçak rotaların oluşturulma süreci başlayacak ve rotanın ilçelerdeki tüm çekim noktalarına temas etmesi sağlanacak. Altyapı çalışmalarımız, kentlilerin bisiklete verdiği önem ve en önemlisi Türk insanının misafirperverliği, bisikletli turizmin kentimizde gelişmesi için önemli avantajlarımız.

Son olarak İzmirlilere, sporseverlere mesajınız nedir?

Büyükşehirler başta olmak üzere ulaşım sorunu kentlerde gittikçe kangren haline dönmeye başlamış durumda. Bu durum, haliyle büyükşehirlerde bütüncül planlamaya dayalı çağdaş ve yenilikçi yaklaşımların geliştirilmesini zorunlu kılıyor. Bunun doğal bir sonucu olarak özellikle gelişmiş ülkelerdeki kentlerde toplu taşıma, yaya ve bisiklet kullanımı teşvik ediliyor ve bunun güçlü bir altyapısı oluşturuluyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi İzmir’in kısa vadedeki trafik sorununa çözüm bulmayı hedeflerken, diğer yandan bireysel araç kullanımından doğan mevcut problemleri orta ve uzun vadede en aza indirmek için kapsamlı bir ulaşım stratejisiyle hareket ediyor.

İzmir’in yaşam kalitesini artırmak için ulaşımla ilgili iki temel hedefle hareket ediyoruz. İlki sağlıklı, güvenilir, erişilebilir, ucuz toplu taşıma ve bisiklet kullanımını teşvik etmek. İkincisi ise akıllı trafik sistemini aktif bir şekilde İzmir’in her yerinde yaygınlaştırmak. 

Temel yaklaşımımız her geçen gün daha da büyüyen şehirlerde bireysel araç kullanımını azaltarak toplu taşıma ve bisiklet gibi doğa dostu, güvenli, sağlıklı alternatif ulaşım seçeneklerini yaygınlaştırmak. İzmir’de enerji verimliliği yüksek, kaynaklarımızı daha az tüketen, güvenilir, sağlıklı, doğaya saygılı ve erişilebilir ulaşımın yaygınlaşması için çaba gösteriyoruz. 

Narlıdere Metrosu, Buca Metrosu, Çiğli Tramvayı, elektrikli otobüslerimiz gibi toplu ulaşım çalışmalarımızın da, istasyon sayısını her geçen gün artırdığımız BİSİM akıllı bisiklet sistemimizin de temel amacı bu.

Bisikletle ilgili yaklaşımımız İzmir’de bisikletin, sadece rekreatif ve spor amaçlı bir aktivite olarak değil aynı zamanda bireysel bir ulaşım aracı olarak da kullanılmasını teşvik etmek. Bisiklet kullanımının yaygınlaşması enerji tasarrufu, ulaşımda altyapı maliyetlerinin düşmesi, gürültü ve görüntü kirliliği, trafik yoğunluğu, yaralanma ve can kayıplarının azalması gibi pek çok faydayı beraberinde getirecek. 

Dünya kentlerinde yaşanan örnekler, gerekli altyapı oluşturulduğunda, bütün kentlerde bisikletin bir ulaşım aracı olarak kullanılabileceğini gösteriyor.