Jant Nasıl Örülür?
Geçtiğimiz günlerde bisikletimiz için düzenli yapmamız gereken önemli bir kontrol esnasında arka çemberin ortadan ikiye ayrıldığını fark ettik. Bu bisikleti bu halde sürmemiz çok tehlikeli olduğu için jant çemberini değiştirmenin sağlıklı bir çözüm olacağına karar verdik. Bu yazımızda sizlere kırık çemberi eski janttan söküp yeni çemberi janta toplamayı yani kısaca jant örmeyi anlatacağız. Bizim söktüğümüz jant 3-cross simetrik örümde olduğu için yeni jantı da bu yöntem ile öreceğiz.
Yeni çemberi seçerken aynı lastik ölçüsü için olmasına ve aynı zamanda delik sayısına dikkat ettik. Elimizdeki jant 26″ ve 32 deliğe sahipti. Yeni çemberi Hope Tech DH 26″ 32 delik tercih ettik. 26″ eski bir standart olduğu için her marka bu ürünleri üretmiyor, bu yüzden iyi bir ürünü bulduğumuz için kaçırmadık.
Jantı örmeye başlamadan önce ihtiyacınız olan malzemeleri saymamızda yarar var.
– Düz tornavida
– Jant akort anahtarı
– Yeni jant telleri ve uygun nipeller (Yeni tellerin boyunu nasıl hesaplayacağınızı yazımızda bulabilirsiniz.)
– Akort sehpası
– Jant göbek merkezleme aparatı
– Tel tansiyon ölçme aparatı
– Kullanıma göre yeni jant geti ya da tubeless bandı
– Kaset sökme anahtarları
– Disk sökme anahtarı
Öncelikle jant göbeğinde takılı olabilecek disk ve kaset gibi parçaları sökerek işleme başlıyorsunuz. Ardından eski çemberi sökmeye başlıyorsunuz. Telleri bir bir çözebilirsiniz ya da zaten çöp olacak diyorsanız da yan keski ile keserek çıkarabilirsiniz. Telleri kesecekseniz jantın sağ ve sol tarafından birer örneği kesmeden çıkarmanız şart. Yeni tellerin boyunu tayin ederken size büyük kolaylık sağlayacaktır. Parçaları sökünce eski göbeği temizleyip yeni janta hazır hale getiriyorsunuz.
Bu noktada yapmanız gereken çok önemli bir hesap var; tel boylarını belirlemek. Öncelikle sağ ve sol tarafın tel boyunu ölçüp bir kenara not alıyorsunuz. İki telin boyu aynı da olabilir 2mm ile 4mm civarı fark da olabilir. Ardından eski çemberin iç çapını ölçüyorsunuz. Sonraki adımda yeni çemberin iç çapını ölçüyorsunuz. Çemberlerin iç çap farklarını ikiye böldüğünüzde yeni tellerinizin eskilerine göre farkını bulacaksınız. Jant tellerinde her zaman bire bir ölçüler olmayabilir, bu yüzden 1mm aşağı tercih edebilirsiniz.
Jant telleri ve nipelleri de ayarladığınıza göre telleri göbeğe geçirmeye başlayabilirsiniz. Önceki örümün izleri flanşlarda duruyorsa bu izlere göre örebilirsiniz. Flanşlara telleri dizerken bir düz bir ters yerleştirmeyi unutmayın. Bütün telleri göbeğe geçirdikten sonra flanşın bir tarafından tel seçiyorsunuz. Seçtiğiniz tel dahil sonraki sekizinci teli ilk seçtiğinizle birlikte yakalıyorsunuz. Bu iki tel bizim için önemli, neden mi? Çemberin sibop deliğinin geniş tel aralığında kalması gerekiyor. Bu sayede pompaları rahatlıkla takabilir ve düzenli bir görüntüye sahip olursunuz. Çemberin üstünde sibop deliğini bulup ilk teli sibop deliğinden bir önceki deliğe takıyorsunuz. İkinci seçtiğiniz teli sibop deliğinden sonraki deliği atlayıp ikinci deliğe takıyorsunuz. Kısaca iki tel arasında sibop deliği dahil 2 tane delik kalması gerekiyor. Şimdi ilk seçtiğiniz telin hemen sonrasındaki eş yönlü tele geçiyorsunuz. Bu teli ilk taktığınız telden sonraki dördüncü deliğe takacaksınız.
Burada dikkat etmeniz gereken önemli konu tel flanşın iç tarafından çıkıyorsa yolda kesişeceği ters taraftan çıkan telin üstünden geçmek zorunda olmasıdır. Yani ters yönlü teller birbirlerinin üzerine binmeliler. Eğer yanlış taraftan geçirirseniz birbirine değmeyen iki tel görerek yanlışlığı anlayabilirsiniz. Düzeltmek için son taktığınız teli nipelden çıkarıp karşı telin diğer tarafından geçirmelisiniz. İlk telin yönündeki telleri dizmeyi bitirince ikinci seçtiğiniz telin yönündeki telleri dizmeye başlamalısınız. Bunu yaparken yine aynı yöntemi uygulayacaksınız. Yani sıradaki teli ikinci seçtiğiniz telin sonrasındaki dördüncü deliğe bağlamalısınız. Bu işlem sırasında çapraz geçişi unutmuyorsunuz. Flanşın bir tarafını tamamladığınızda çemberdeki deliklerin bir dolu bir boş olacak şekilde sıralanmış olduğunu farkedeceksiniz.
Eğer diziliminiz yanlışsa ilk kısımda nerede yanlış yaptığınızı bulup düzeltmelisiniz. İlk flanşı sorunsuz ördükten sonra ikinci flanşa geçip ilk kısımda yaptıklarınızı aynen tekrarlıyorsunuz.
Telleri sorunsuz bir şekilde dizdikten sonra akort sehpasına geçebilirsiniz. Jantı yerine oturtup telleri germe işlemine başlayın. Sibop deliğini referans noktası olarak belirleyip teller gerilene kadar her nipeli aynı miktarda sıkacaksınız. Örneğin ilk aşamalarda nipellere iki tam tur attırarak sıkıp, ilerleyen aşamalarda tur sayısını düşürerek devam edebilirsiniz. Her nipeli aynı miktarda sıkmanız akort ve jant düzleme aşamasında işinize çok yarayacaktır. Tellerin gerilmesi tamamlandığında jant göbek merkezleme aparatı ile çember ve göbeğin doğru hizada olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Eğer hiza doğruysa akort işlemine geçebilir, hiza hatalıysa germe işlemine çemberi yanlara çekerek devam edebilirsiniz. Çemberi yana hizalamak için çekmek istediğiniz yöndeki telleri germelisiniz. Bu işlemi göbek çember hizası doğrulanana kadar sürdürmelisiniz. Çemberi de doğru hizaya aldıktan sonra akort işlemine başlıyorsunuz.
Öncelikle jantın zıplamasını (yumurtalığını) düzeltmelisiniz. Bunu yaparken zıpmala noktasında hem sağ hem sol teli bir miktar sıkacaksınız. Çemberin zıplaması düzeldikten sonra yalpayı almaya başlayacaksınız. Bunun için yalpanın olduğu yönün tam tersindeki telleri germelisiniz. Bu işlemleri nipelleri çeyrek ya da yarım tur çevirerek çok zorlamadan yapabilirsiniz. Bu sayede nipellerin hasar görmesinin önüne geçmiş olursunuz. En son aşamada tellerin gerginliğini tansiyon ölçme aparatı ile ölçüp gerekli gerginliğe erişene kadar germe işlemine devam edeceksiniz. Jantlar ilk örümden sonra sürüşlerle gerginliğini bir miktar kaybedecektir. Bu yüzden 1-2 hafta içinde gerginlikleri kontrol edip son bir ayar daha yapmanızda fayda vardır.
Özellikle dikkat etmeniz gereken hususlar
Nipelleri tellere takarken her birini aynı miktarda sıkın. Örneğin dışarıda iki diş kalana kadar.
Örümün sonlarına doğru nipelleri elinizle geçirememeye başlayabilirsiniz. Bu aşamada nipeli tersten başka bir tel ile vidalayıp yerine oturtabilirsiniz.
Jant örerken acele etmeyin. Hata yapmadan bir seferde örmeye çalışın.
Telleri yerine oturturken bir miktar bükebilirsiniz. Ancak kırmamaya dikkat edin.
Jant örerken en çok dikkat etmeniz gereken konu sırayı karıştırmamaktır. Mümkünse kulaklığınızı takın ve sakin bir müzik açın. Aklınızın başka yere kaymasına engel olun ve bir seferde örümü bitirin. Jant örmek meşakatli bir iştir. İlk seferde doğru yapma ihtimaliniz düşük olduğu için kendinize denek bir jant seçip onun üzerinde öğrenebilirsiniz.